Deskribapen botaniko xehatua:
Tamaina: 0,5 eta 1,5 metro bitarteko altuera.
Forma eta egitura: Landare iraunkorra, errizoma lodiekin eta zurtoin tenteekin.
Hostoak: Ensiformeak (ezpata formakoak), luzeak, berde urdinxkak.
Loreak: Lore hori handiak, eroritako hiru petalo eta zutitutako hiru loreekin. Udaberrian eta udan loratzen da.
Fruituak: Hazi flotatzaileak dituzten kapsula luzanga.
Ezaugarri bereizgarriak: lore distiratsuak eta hosto luzeak.
Habitata eta banaketa Euskadin:
Hezeguneak, ibai-ertzak eta urak hartutako eremuak.
Ur gozo geldoa edo fluxu geldoa duten eremuetan ohikoa da.
Loratze- eta fruitu-garaia:
Loratzea: maiatzetik uztailera.
Fruitua: Uda.
Erabilera tradizionalak eta sendagarriak:
Medikuntza tradizionalean astringente gisa erabiltzen diren errizomak, toxikotasuna kontuan hartuta.
Fitoarazketan erabiltzen da, kutsatutako urak garbitzeko.
Garrantzi kulturala eta historikoa:
Boterearen eta nobleziaren ikurra hainbat kulturatan.
Urarekin lotutako kondaira eta mitoei lotua.
Kontserbazio-egoera eta mehatxuak:
Ez dago arriskuan, baina hezeguneak suntsitzeak haien populazioei eragin diezaieke.
Bitxikeriak eta datu gehigarriak:
Haziak flotatu egin daitezke, eta horrek errazago barreiatzen ditu.
Uretako animalia txikiei aterpea eskaintzen die.
Lili horia (Iris pseudacorus)
